سیمرغ – میان آسمان و زمین

سُلماز لک‌پور

هرساله در روز زن، هشتم ماه مارس دولت‌ها و مؤسسات در سراسر جهان برنامه‌هایی را به‌مناسبت بزرگداشت و قدردانی از زنان و دستاوردهای آن‌ها در زمینه‌های حقوقی، سیاسی، علمی، فرهنگی وهنری بر گزار می‌کنند.

نمایشگاه سیمرغ – میان آسمان و زمین نیز امسال با هدف بزرگداشت زنان هنرمند ایرانی با همکاری خانم جَنِس کاتر (Janice Cotter) و خانم سالومه هنرمند در گالری آرتز سنتر(Arts Center) واقع درشهر پورت مودی و با  حضور جمعی از هنرمندان زن ایرانی ساکن ونکوور برگزار شد. در این نمایشگاه هنرمندان آثار خود را در زمینه‌های نقاشی، مجسمه‌سازی، فرش‌بافی و… در معرض دید علاقه‌مندان گذاشتند. تعداد بیست‌وشش هنرمند در این نمایشگاه شرکت کردند که اسامی آنان عبارت است از:

سمیه ابوالقاسمی، آتی احکامی، لیلی اکبری، تیتی بحری، باران بنی‌صباحی، ریحانه بختیاری، فریده بارانی، فریدا دیلمقانی، دلارام فرشاد، یاسمن مدنی‌کیا، لیلی مسبوق، گلشن مسّاح، زری مهربانی، سمیرا مسچیان، مرجان معرف، پیمانه ریکی (Ritchie)، افسانه رودگر، پروانه رودگر، ریحانه سادات منصوری، الهام سروی، پریسا شفازند، شهره شیرازی، نادیا تهمورثی، فروزان یزدان، شمین ذهبیون، هلن زکی‌پور.

از خانم کاتر در مورد انگیزهٔ ایشان برای برگزاری این نمایشگاه پرسیدم.

«سال گذشته دو مورد درخواست از طرف ایرانیانِ هنرمند برای برپایی نمایشگاه داشتم و همچنین برگزاری نمایشگاهی که یک خانم ایرانی در آن حضور داشت، موجب شد با خودم فکر کنم که باید تعداد بیشتری هنرمند ایرانی در این شهر باشد و شاید با شناختی که از این دو هنرمند ایرانی دارم و به‌واسطهٔ آن‌ها موفق بشوم که حداقل شش هنرمند را برای برپایی یک نمایشگاه جمع کنم که این تعداد در کمال تعجب من به بیست‌و‌شش نفر افزایش یافت. حمایت این هنرمندان و تلاش‌شان برای این نمایشگاه بی‌نظیر بود و این میزان علاقه‌مندی و حمایت، من را چنان تحت تأثیر قرار می‌دهد که با یاد آوری آن به گریه می‌افتم.

ما به دنبال یک اسم منحصربه‌فرد برای این نمایشگاه بودیم که در عینِ زیبایی بتواند عمق فرهنگ ایرانی را نشان دهد. یکی از پیشنهادها سیمرغ بود که در فرهنگ ایرانی پرنده‌ای‌ست افسانه‌ای که نمادی زنانه و نگهبان دارد و میانجی‌ای میان آسمان و زمین و پیونددهندهٔ این دو است. نام سیمرغ همخوانی زیبایی با زنان هنرمندی دارد که در این نمایشگاه شرکت کردند. بسیاری از آن‌ها تازه به کانادا مهاجرت کرده‌اند و به‌نظر می‌آید که به‌طور مداوم در سفری بین سنت و مدرنیته، فرهنگ ایرانی و کانادایی هستند. من می‌خواستم که این نام، زیبایی و شخصیت قوی این زنان هنرمند را نشان دهد.

گردهمایی این زنان توسط جمعی دیگراز زنان ایرانی میسر شد و به گونه‌ای پیش رفت که من تا حدودی نگران جا شدم و واقعیت این است که اگر من می‌دانستم که تعداد به این اندازه است،تمام گالری را به این نمایشگاه اختصاص می‌دادم.»

برنامه با صحبت‌های خانم سالومه هنرمند آغاز شد که طی آن از زحمات دست‌اندرکاران و کسانی که از این برنامه حمایت کرده و موجبات برگزاری آن را فراهم کرده‌اند تشکر کردند. ایشان از هنرمندانی که در این روز از نمایشگاه حاضر بودند، خواستند که مختصری در ارتباط با آثار هنری‌شان توضیحاتی بدهند.

خانم پروانه رودگر تحصیلات خود را در فلورانس و در دانشگاه هنر پروتا رومنیا (Prota Romania) به انجام رسانیده و هم اکنون در ونکوور به‌ تدریس مجسمه‌سازی مشغول می‌باشند. کارهای ایشان در این نمایشگاه، زنان در کشاکشِ مفهوم و ذات دردناک جنگ و همچنین موضوع چادر را که به گفتهٔ خود در ذهن‌شان با تصویر مادربزرگشان در آمیخته است، به تصویر می‌کشد.

خانم الهام سروی با مجموعهٔ خلوت درون،  نقش‌های سنتی را که از دوران کودکی با آن‌ها انس گرفته‌ایم، به نمایش گذاشته بودند.

خانم ریحانه بختیاری در سن پنج سالگی و زیر نظر استاد شایسته مشغول یادگیری نقاشی شدند و سپس تحصیلات خود را در انگلستان به پایان رساندند. کارهای ایشان الهام‌گرفته از وضعیت زنانی است که با داشتن تمام توانایی‌ها در پشت درهای سنت گرفتارند. ایشان همچنین نقاشی‌هایی را که تحت تأثیر زنده‌یاد فروغ فرخزاد کشیده‌اند، با به امانت‌گرفتنِ دست‌خطِ فروغ و درآمیختنش با برخی از نقاشی‌هایشان، در این نمایشگاه در معرض دید عموم گذاشته بودند.

سمیرا مسچیان فارغ‌التحصیل در رشته فرش از دانشگاه تهران نیزبا فرش زیبایی که با الهام از طرح کاشی‌ای از کاشی‌های مسجد جامع یزد بافته شده بود، و کاری منحصر‌به‌فرد با بافتن بر روی حصیر ایرانی که روشی بدیع در بافت به شمار می‌رود و همچنین کارهای دیگری از جمله گلیم و… در این نمایشگاه شرکت کرده بودند.

خانم لیلی اکبری نقاشی را از دوران کودکی آغاز کرده‌اند. ایشان در توضیح یکی از نقاشی‌هایشان که تصویری از آن در این گزارش آمده است، اشاره کردند که به موضوع زن که در درون یک فرشته است و رابطهٔ این خودِ دورنی با محیط اطراف و طرز نگاه یک‌بعدی مردانه به زن، پرداخته‌اند. ایشان به تدریس نقاشی به کودکان و نوجوانان مشغولند و کارهای تعدادی از هنرجویانشان در سالنی از این نمایشگاه در معرض دید عموم قرار گرفته بود.

باران بنی‌صباحی می‌گوید که همیشه کارهایش حول محور زنان است. از سمبل‌سازی بسیار لذت می‌برد و چشم‌ها در نقاشی برایش اهمیت به‌سزایی دارند.

خانم افسانه رودگر کشیدن نقاشی را از پدرشان فراگرفته‌اند و در ایران هم نمایش‌هایی از کارهای هنری‌شان داشته‌اند. از وقتی به کانادا آمدند تحت تأثیر طبیعت زیبای این کشور خصوصاً استان بی‌سی به نقاشی از طبیعت نیز روی آوردند.

نقاشی‌های خانم شمین ذهبیون در برقراری ارتباط با خودِ درون با تأثیر یوگا و هارمونی بر جسم به تصویر کشیده شده است.

خانم دلارام فرشاد نیز هفت سال است که مشغول کار هنری‌اند و موضوع زنان از جمله دغدغه‌ها و علائق‌شان است.

خانم شهره شیرازی در ارتباط با کارهای آبرنگ خود با سوژهٔ کفش گفتند که این کفش‌ها درواقع کفش‌هایی‌اند که با آن‌ها به کانادا آمده‌اند و سمبل و نمادی برای تمام چیزهایی که پشت سر خود جا گذاشته و وارد دنیای جدید شده‌اند.

خانم نادیا تهمورثی با سه نقاشی از یک مجموعهٔ بزرگ با موضوع «عبور سیاوش از آتش» در این نمایشگاه شرکت کرده بودند.

خانم زری مهربانی، از شاگردان خانم رودگر ضمن بزرگداشت خاطرهٔ مادر گرامی‌شان از خانم رودگر به‌خاطر تأثیری که با هنرشان بر ایشان داشته‌اند، قدردانی کردند. ایشان از علاقهٔ بسیارشان به کار مجسمه‌سازی صحبت کردند و گفتند که گاهی ساعت‌ها بدون وقفه مشغولِ، به‌اصطلاح خودشان کار «گل‌بازی»، می‌شوند.

خانم سمیه ابوالقاسمی گفتند دوران بارداری و همچنین احساسی که با مادرشدن به آن رسیده‌اند، عامل اصلی خلق کارهایی شده است که به نمایش گذاشته‌اند.

خانم زوئی رویر (Zoë Royer) از اعضای شورای شهر پورت مودی هم در این نمایشگاه حضور به‌هم رساندند و از زنان هنرمند ایرانی قدردانی کردند. ایشان از اینکه هنرمندان ایرانی با هنرشان در تعامل فرهنگی ابعاد تازه و متفاوتی را وارد فرهنگ کانادا می‌کنند، نیز ابراز خرسندی نمودند.

در پایان مراسم خانم سالومه هنرمند کتابی را به‌رسم یادبود و به‌پاس تشکر از زحمات خانم جَنِس کاتر به ایشان اهدا کردند.